Αναζητώντας την «Αλις» - Δημοσιογράφος ή τρολ;

του Μάσιμο Φεράρο (*)

«Γεια σας, είμαι μια νεαρή ανεξάρτητη δημοσιογράφος». Ετσι ξεκινούσε το e-mail που έστειλε στις 28 Φεβρουαρίου 2016 η Αλις Ντόνοβαν στο CounterPunch, μια αμερικανική αριστερή ιστοσελίδα, για να παρουσιάσει ένα άρθρο της που θα δημοσιευόταν λίγες μέρες αργότερα. Αυτό που δεν ήξεραν ούτε η δημοσιογράφος ούτε το CounterPunch ήταν ότι το FBI παρακολουθούσε εδώ και καιρό τη διαδικτυακή δραστηριότητα της Ντόνοβαν. Κι αυτό, επειδή τη θεωρούν μέλος του «στρατού» των ρωσικών τρολ, τον οποίο έχει συγκροτήσει η Μόσχα για να διασπείρει fake news και να επηρεάζει εκλογικές αναμετρήσεις..
Την αποκάλυψη αυτή έκανε η Washington Post, που έγραψε για την επιχείρηση αντικατασκοπείας «Northern Light» επικαλούμενη απόρρητα έγγραφα του FBI. Με το ψευδώνυμο Αλις Ντόνοβαν, ένα ρωσικό τρολ φέρεται να κατάφερε να έπεισε καμιά δεκαριά ιστοσελίδες να δημοσιεύσουν άρθρα του. Το περιεχόμενό τους δεν ήταν στην αρχή πολιτικό, όσο όμως εντεινόταν η προεκλογική εκστρατεία η «Ντόνοβαν» έγραφε όλο και πιο επικριτικά κείμενα για την υποψήφια των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον.Ο Τζέφρι Σεντ Κλερ και ο Τζόσουα Φρανκ του CounterPunch αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν τη δική τους έρευνα για να καταλάβουν αν η Ντόνοβαν είναι πραγματικό πρόσωπο ή κάποιο δημιούργημα μιας ξένης δύναμης που θέλει να επηρεάσει τη δημόσια συζήτηση. Ψάχνοντας το αρχείο τους, διαπίστωσαν ότι σε μια περίοδο 18 μηνών, από τις 29 Απριλίου 2016 ως τις 16 Οκτωβρίου 2017, είχαν δημοσιεύσει πέντε άρθρα με την υπογραφή Αλις Ντόνοβαν. «Ηταν δικές της ιδέες. Δεν παραγγείλαμε αυτά τα άρθρα ούτε την πληρώσαμε», λένε οι δύο διευθυντές.
Συνολικά, ο Σεντ Κλερ και ο Φρανκ βρήκαν 28 άρθρα με την ίδια υπογραφή που δημοσιεύτηκαν σε ιστοσελίδες διαφορετικών ιδεολογικών χώρων. Μερικά ήταν προϊόντα ολοκληρωτικής λογοκλοπής, άλλα περιλάμβαναν παραγράφους που είχαν αντιγραφεί από άλλες ιστοσελίδες. Και όχι μόνο αυτό. Οι δύο δημοσιογράφοι δεν βρήκαν στο Διαδίκτυο κανένα ίχνος της Ντόνοβαν πριν από τις 25 Φεβρουαρίου 2016. Αυτό που βρήκαν ήταν ένα άρθρο που δημοσίευσαν τον Σεπτέμβριο οι New York Times με αντικείμενο τις πλαστές ταυτότητες που κατασκεύασαν οι Ρώσοι για να επηρεάζουν εκλογικές αναμετρήσεις. Ανάμεσά τους, και το όνομα Αλις Ντόνοβαν.
Επρόκειτο όμως για το ίδιο πρόσωπο που έψαχναν εκείνοι; Οι δύο δημοσιογράφοι έπαιξαν το τελευταίο τους χαρτί: ήρθαν σε απευθείας επαφή με τη μυστηριώδη Αλις. Της έστειλαν e-mail, της έγραψαν στο Twitter. Τις επόμενες έξι μέρες, σιωπή. Κι ύστερα ήρθε η απάντηση: «Ναι, είμαι το ίδιο πρόσωπο που αναφέρουν οι NYT. Απενεργοποίησα το προφίλ μου στο Facebook γιατί δεχόμουν πολλές απειλές».
Η εκδοχή αυτή έρχεται σε αντίθεση με εκείνη που υποστηρίζει το Facebook. Οι δύο δημοσιογράφοι τής έγραψαν λοιπόν ξανά και ζήτησαν αποδείξεις για την ύπαρξή της: ένα τηλέφωνο, μια φωτοτυπία ενός εγγράφου. Αλλά δεν έλαβαν απάντηση.
Ποια είναι λοιπόν η Αλις Ντόνοβαν; Είναι πράγματι ένα ρωσικό τρολ; «Δεν το ξέρουμε ακόμα», παραδέχονται ο Φρανκ και ο Σεντ Κλερ.

(*) Ο Μάσιμο Φεράρο είναι αρθρογράφος της Repubblica
 (Πηγή: La Repubblica / ΑΠΕ-ΜΠΕ)