Oταν η εξουσία εμφανίζεται να τρέχει πίσω από τα social media

Κάποιες σκέψεις για δύο θέματα που μας απασχολούν τις τελευταίες μέρες, το χριστουγεννιάτικο στολισμό της Αθήνας και την αστυνομική αυθαιρεσία στα Εξάρχεια. Για την ακρίβεια, είναι σκέψεις για το πώς έγιναν βασικά στοιχεία της ατζέντας του δημόσιου διαλόγου.

1. Το Ίδρυμα Ωνάση είναι ένας από τους πιο μεγάλους διαφημιζόμενους στην Ελλάδα και..
διαθέτει έναν από τους πιο ισχυρούς μηχανισμούς δημοσίων σχέσεων. Επομένως, κανένα μέσο ενημέρωσης δεν τα βάζει εύκολα μαζί του. Ωστόσο, στο ζήτημα του στολισμού της Βασιλίσσης Σοφία υπέστη το Ίδρυμα μια πολύ βαριά επικοινωνιακή ζημιά. Τα αρνητικά σχόλια στα social media ήταν τόσο πολλά που η διευθύντρια πολιτισμού του ιδρύματος Αφροδίτη Παναγιωτάκου αναγκάστηκε να απαντήσει. Η αλαζονική απάντησή της προκάλεσε ακόμα περισσότερα αρνητικά σχόλια ώστε αναγκάστηκε να τοποθετηθεί και ο Κώστας Μπακογιάννης, παίρνοντας αποστάσεις από τις επιλογές του ιδρύματος. Το θέμα εντέλει πέρασε στα media. Ωστόσο, δημιουργήθηκε και φούσκωσε στα social media όχι από κάποιον επικοινωνιακό μηχανισμό, αλλά από ανθρώπους που απλώς έγραφαν ότι δεν τους αρέσει η χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Παρά την αρχική σιωπή των ΜΜΕ και παρά την επικοινωνιακή δύναμη του Ιδρύματος Ωνάση, στα social φτιάχτηκε μια ατζέντα που τελικά και τη σιωπή έσπασε και το ίδρυμα έφερε σε δύσκολη θέση.
2. Κάτι ανάλογο συνέβη και στο ζήτημα των ξυλοδαρμών και των εξευτελισμών των διαδηλωτών από τα ΜΑΤ στα Εξάρχεια. Το θέμα δημιουργήθηκε όταν κόσμος αυθόρμητα άρχισε να δημοσιεύει τις φωτογραφίες (κυρίως της Τατιάνας Μπόλαρη) από τα Εξάρχεια, εκφράζοντας την οργή και την αγανάκτησή του. Είναι εξόχως χαρακτηριστικό ότι η αστυνομία στην ανακοίνωσή της για την παραπομπή του θέματος στον Συνήγορο του Πολίτη δηλώνει ευθαρσώς ότι το κάνει ως απάντηση στα σχόλια του διαδικτύου. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος κρατικός θεσμός προβαίνει σε μια κίνηση όχι γιατί του το ζήτησε κάποιο κόμμα ή κοινωνικός φορέας, αλλά γιατί σημειώθηκε ένας καταιγισμός αναρτήσεων στα social. Η μεγάλη πλειονότητα των ΜΜΕ αναφέρθηκε στο θέμα μετά την ανακοίνωση της αστυνομίας. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ έβγαλε και αυτός τη δικιά του ανακοίνωση μετά την αστυνομία -είχε προηγηθεί μια χλιαρή δήλωση του Ραγκούση που πέρασε απαρατήρητη. Στη συνέχεια, το θέμα βέβαια σηκώθηκε ψηλά στην πολιτική και μιντιακή ατζέντα. Στην αστυνομική αυθαιρεσία σημειώνεται το ίδιο φαινόμενο με τον χριστουγεννιάτικο στολισμό. Μια ατζέντα που φτιάχνεται αυθόρμητα στα social από τα κάτω, σπάει τη σιωπή των ΜΜΕ και αναγκάζει την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα να αντιδράσουν.

Προσωπικά, καταλήγω σε τρία πρώτα συμπεράσματα:

1. Η ταύτιση των ΜΜΕ με την πολιτική και οικονομική εξουσία αφήνει τεράστιο κενό σε ό,τι αφορά την κριτική των κακώς κειμένων. Αυτό το κενό καλύπτεται στα social.

2. Η ατζέντα που διαμορφώνεται στα social είναι απρόβλεπτη, αφού σε μεγάλο βαθμό εκφράζει αυθόρμητες αντιδράσεις της στιγμής. Ποιος μπορούσε να προβλέψει ότι θα γινόταν τέτοιο θέμα με τον χριστουγεννιάτικο στολισμό ή ότι εντέλει ο Χρυσοχοΐδης δεν θα ζούσε το μύθο του στις 6 Δεκέμβρη;

3. Λόγω του τεράστιου μεγέθους τους και του απρόβλεπτου χαρακτήρα τους, τα social μοιάζουν δύσκολο να χειραγωγηθούν από την πολιτική και οικονομική εξουσία -ή τουλάχιστον για να γίνει αυτό χρειάζονται πολύ σημαντικοί πόροι. Στην πραγματικότητα, το τελευταίο διάστημα η εξουσία εμφανίζεται να τρέχει πίσω από τα social και όχι να τα καθοδηγεί.

Δεν ξέρω πού μπορεί να καταλήξει αυτό το φαινόμενο. Γιατί μπορεί με την αστυνομική αυθαιρεσία να είδαμε την προοδευτική εκδοχή τους, αλλά ενδεχομένως στο προσφυγικό να δούμε την αντιδραστική. Πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά με μόνη βεβαιότητα ότι η κρίση πολιτικής εκπροσώπησης συμβαδίζει με μια ακόμα πιο βαθιά κρίσης της αξιοπιστίας της ενημέρωσης.

Γιάννης Αλμπάνης (fb)