Αυτό όμως δεν κράτησε πολύ, σύντομα υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τις χώρες υποδοχής. Στη Γερμανία ενισχύθηκε απότομα η ακροδεξιά που λίγο μετά έφτασε να καταγράφει διψήφια ποσοστά, όπως και στην υπόλοιπη Κεντρική Ευρώπη. Το Λαϊκό Κόμμα σκλήρυνε τη στάση του, η Ουγγαρία και οι χώρες του Βίζενγκραντ έκλεισαν τα σύνορά τους, με την Κροατία, τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία να τους ακολουθούν κατά πόδας.
Ο Όρμπαν έγινε η μέινστριμ άποψη στην Ευρώπη για τη διαχείριση του προσφυγικού. Η Γερμανία ανέκρουσε πρύμναν, εξίσου αυταρχικά όπως όταν αποφάσισε να ανοίξει τα σύνορά της χωρίς να ρωτήσει κανέναν, και η ΕΕ έσπευσε να κάνει συμφωνία (ερήμην της Ελλάδας) το 2016 με την Τουρκία για να περιορίσει τις ροές, έναντι αμοιβής 6 δισ. ευρώ, ενώ όσοι καταφέρνουν να περνούν θα παραμένουν στα νησιά.
Όταν ο Βαλκανικός διάδρομος έκλεισε, χιλιάδες προσφύγων εγκλωβίστηκαν στην Ειδομένη, να σαπίζουν για μήνες στο κρύο και τη βροχή. Οι λίγοι που κατάφερναν να περάσουν εντοπίζονταν από αστυνομικούς, δέρνονταν και σπρώχνονταν πίσω. Αντίστοιχη εικόνα παρουσιάστηκε στα νησιά όταν οι πρόσφυγες άρχισαν να στοιβάζονται σε καμπ σαν τη Μόρια, αφού λόγω της συμφωνίας δεν μπορούσαν να περάσουν στην ενδοχώρα.
Από εκείνο το σημείο και μετά μεταβάλλονται και οι αντιλήψεις στην κοινωνία, η αλληλεγγύη υποχωρεί και ενισχύονται η ανησυχία και ο φόβος. Γιατί είναι ένα πράγμα οι άνθρωποι να περνούν και να φεύγουν και άλλο να ακινητοποιούνται στην περιοχή σου. Η ακροδεξιά σηκώνει κεφάλι, στην αρχή δειλά μετά απροκάλυπτα. Η Λέσβος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα, από παραδοσιακό αριστερό νησί και πρωταγωνίστρια στην αλληλεγγύη το 2015, έφτασε στις ασχήμιες που είδαμε χθες. Η ΝΔ ως αντιπολίτευση ενθάρρυνε τέτοια αντανακλαστικά και καλλιέργησε προσδοκίες για εύκολη «απαλλαγή» από τους πρόσφυγες που τώρα της σκάνε στα μούτρα.
Η Ευρώπη είναι προφανές ότι δεν θέλει νέο μαζικό προσφυγικό κύμα και θα κάνει τα πάντα να το εμποδίσει. Όσοι πρόσφυγες περάσουν στην Ελλάδα θα συγκεντρωθούν στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία όπου θα συναντήσουν αντίστοιχους στρατιωκοποιημένους φράχτες. Δεν πρόκειται να φτάσουν στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη καθώς μεσολαβούν τρεις χώρες με περίκλειστα σύνορα. Θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι εδώ, τα άθλια στρατόπεδα συγκέντρωσης θα πολλαπλασιαστούν και οι σημερινές αντιδράσεις θα μοιάζουν ασήμαντες μπροστά σε αυτές που έχουμε να δούμε.
Οπότε δεν υπάρχει όμορφο τέλος σε αυτή την ιστορία, δεν υπάρχει καν τέλος. Η μετανάστευση και η προσφυγιά μπορεί να είναι σταθερές στην ανθρώπινη ιστορία αλλά εξίσου σταθερές είναι και η βία, η εκμετάλλευση, η ξενοφοβία. Δεν υπάρχει μαζική μετακίνηση πληθυσμών στην ιστορία που δεν συνοδεύτηκε από ανείπωτη βία, έγκλημα και θάνατο. Και όχι, η ιστορία δεν διδάσκει ώστε τώρα να το κάνουμε καλύτερα.
Οι κοινωνίες μπορούν να διαχειριστούν μερικές χιλιάδες (φτωχούς) νεοεισερχόμενους τον χρόνο - αν αντιδράσουν κατάλληλα, αλλά αν αυτοί γίνουν μερικές χιλιάδες την ημέρα και για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε η κόλαση θα είναι διαρκώς ένα βήμα μακριά. Και οι πρώτοι που θα την πληρώσουν θα είναι όπως πάντα, οι πιο αδύναμοι.
Δημήτρης Τσίρκας (fb)
No comments:
Post a Comment